‘Ik vind deze RAL-kleur wel iets postmoderns hebben, of zo.’ ‘Goh. Ik had er toch meer van verwacht, of zo?’ ‘Ik vond Close een gedurfde film of zo.’ ‘Dat is net iets te funky of zo.’ ‘Dat maakt mij op een specifieke manier eigen of zo.’ Aan het woord zijn respectievelijk acteur Aimé Claeys, artiest Tourist LeMC en kunstenaar Rinus Van de Velde. Alle drie sluiten ze geregeld hun zinnen af met ‘of zo’.
En ze zijn niet alleen. De laatste jaren lijkt het gebruik van de stoplap ‘of zo’ erg te zijn toegenomen."
Het gebruik van uitdrukkingen zoals ‘of zo’ aan het einde van zinnen is de laatste jaren steeds gebruikelijker geworden. Hoewel het moeilijk is om concreet bewijs te leveren voor deze trend, suggereert taalkundige Astrid De Wit dat het wel effectief een doel heeft in gesprekken. Door dergelijke algemene verlengers te gebruiken, kopen sprekers tijd voor zichzelf, vullen ze stiltes in en controleren ze of hun gesprekspartner nog steeds betrokken is. Deze uitdrukkingen laten ook verschillende interpretaties toe van wat er is gezegd en brengen een gevoel van twijfel of onzekerheid over.
Interessant is dat zelfs degenen die vertrouwen hebben in hun verklaringen stopwoordjes gebruiken. Maar dan als een afdekking of verzachter om de impact van hun woorden te verzwakken.
Het voegt een subtiele afstand toe en voorkomt dat ze te assertief of zelfverzekerd overkomen. In die zin gebruiken mensen het vaak ook bewust of onbewust als middel om aardig gevonden te worden.
Het gebruik van ‘of zo’ is niet beperkt tot een specifieke regio of culturele groep.
Het wordt waargenomen in zowel de Vlaamse als de Nederlandse context. Onzekerheidsmarkeringen maken deel uit van een wereldwijde trend, waarbij verschillende talen vergelijkbare uitdrukkingen bevatten. Franstaligen voegen bijvoorbeeld vaak 'tu vois' of 'quoi' toe aan hun zinnen, terwijl Engelstaligen uitdrukkingen als 'like', 'and stuff' of 'you know' gebruiken. Zelfs intonatiepatronen, zoals 'uptalk', zijn in de Verenigde Staten gebruikt om bescheidenheid over te brengen.
Ook jongeren zijn maar al te bekend met stopwoordjes. Maar het gebruik van ‘of zo’ is zeker niets nieuw;
het is al geruime tijd in de taal aanwezig. Denk maar aan het nummer van Clouseau's ‘Domino of zo’ uit 1990. In feite zijn dergelijke uitdrukkingen zelfs te vinden in 18e-eeuwse briefromans.
Volgens taalkundigen Marc van Oostendorp en Rinus Van de Velde kan de heropleving van de populariteit van 'of zo' verband houden met het postmoderne tijdperk waarin we leven. De fundamentele onzekerheid en ambiguïteit die dit tijdperk kenmerkt, schept een vruchtbare voedingsbodem voor het gebruik ervan.
Klik hier voor het volledige artikel:
Reactie plaatsen
Reacties